İdrar kaçırma (üriner inkontinans) her 3 kadından birini etkileyen ve bireyin yaşam kalitesini düşüren önemli bir problemdir. İdrar kaçırma yaygın görülen bir sorun olmasına rağmen insanlar genellikle bu durumu dile getirmeye çekindiği için sağlık personelleriyle paylaşmaz.
Üriner inkontinans, Uluslararası Kontinans Derneği’nin (ICS) 2002 yılındaki yayınlanan son raporuna göre her türlü idrar kaçırma yakınması olarak tanımlanmıştır. Kadınlarda erkeklerden daha sık görülen idrar kaçırmanın görülme sıklığı yaş ile birlikte artış gösterir.
İdrar kaçırma yalnızca yetişkinlerde değil çocuklarda da sıklıkla meydana gelmektedir. Yapılan akademik çalışmaların sonucuna göre 5 yaşını dolduran çocuklarda idrar veya dışkı kaçırma normal karşılanmamalı ve mutlaka uzman desteği alınmalıdır. Doğru ve detaylı bir değerlendirme sonrası pelvik tabana yönelik fizyoterapi çalışmaları ile idrar kaçırmanın önüne geçilebileceği bilinmelidir.
İDRAR KAÇIRMA KİMLERDE GÖRÜLÜR?
İdrar kaçırma yakınması diyabet ve KOAH hastalarında çok sık görülmektedir. Bazı nörolojik ve üriner sistem hastalıklarında da bir semptom olarak karşımıza çıkan idrar kaçırma problemi psikolojik durumumuza bağlı olarak bile ortaya çıkabiliyor.
HER İDRAR KAÇIRMA AYNI DEĞİL
- Sıkışma (Urge) Tipi: İstemsiz , güçlü ve ani bir idrar çıkışı olur. Yaşlılarda en çok görülen idrar kaçırma tipidir.
- Stres Tipi: Karın içi basınç artışıyla beraber (öksürmek, hapşırmak, gülmek veya egzersiz esnasında gibi) idrar kaçırma olarak tanımlanır. Kadınlarda daha sık görülür.
- Taşma (Overflow) Tipi: Mesanenin aşırı gerilmesi sonucu meydana gelir. Sık veya sürekli sızlama veya damlama şikayetleriyle seyreder.
- Fonksiyonel Tip: Üriner sistem yollarında herhangi bir patoloji olmaksızın kontrolleri dışında tuvalete yetişememe durumunda meydana gelir. Fiziksel veya bilişsel bozukluklar sonucu gelişebilir.
- Miks Tip: Dört tipin çeşitli kombinasyonları olarak tanımlanır.
İDRAR KAÇIRMA MUTLAKA DETAYLI DEĞERLENDİRİLMELİ
İdrar kaçırma semptomunda, başlangıç zamanı, seksüel durum, menstrüel döngü, barsak fonksiyonları, ilaç kullanımı sorgulanmalıdır. Mesane günlüğü yardımıyla işeme sıklığı, atılan idrar miktarı, günlük üretilen idrar miktarı ve işeme öncesinde yaptığı aktiviteler not edilmelidir. Aynı zamanda ürodinami ve üroflowmetri testleri ile mesane değerlendirilmesi idrar kaçırmada sıklıkla kullanılır. Fiziksel muayene ile pelvik taban kas kuvvetinin ve konnektif doku bütünlüğünün nasıl olduğuna bakılmalı, prolapsus (sarkma) veya kitle varlığı not edilmelidir. Bu değerlendirmeler sonucunda idrar kaçırma yakınması olan kişiye özel bir terapi planı oluşturulmalıdır.
İDRAR KAÇIRMA PROBLEMİ OLANLAR NE YAPMALI?
İdrar kaçırmanın önüne geçmek için öncelikle yaşam tarzı değişikliğine gidilmesi şarttır. Özellikle beslenme alışkanlıkları modifiye edilerek fazla kafein veya çikolata tüketimi düzenlenmelidir.
İdrar kaçırmada pelvik taban mutlaka değerlendirilmelidir. İhtiyaç durumunda kişiye pelvik taban kas eğitimi verilebilir. Pelvik taban kaslarında kasma ve gevşeme bilinçli bir şekilde öğretilip doğru stabilizasyon stratejisi ile desteklenmelidir. Stabilizasyonun olmadığı bir pelvik taban rehabilitasyonu düşünülemez. Bu yüzden terapi planı içerisinde stabilizasyon egzersizleri de mutlaka yer almalıdır. Kas eğitimi verilirken biofeedback ve elektrik stimülasyonlarından da faydalanılabilir.
İDRAR KAÇIRMADA MESANE VE BARSAK EĞİTİMİ
Mesane eğitiminde artan sürelerle sadece belirli zamanlarda işeme alışkanlığının kazanılması amaçlanır. Bu yöntemde mesane günlüklerinden elde edilen verilerle maksimal mesane kapasitesi hesaplanıp bu kapasite dereceli olarak arttırılmaya çalışılır.
Davranışsal tedaviler, mesane kapasitesini arttırmak ya da pelvik taban kaslarını güçlendirerek idrar kaçırmayı önleme amacı taşır. Hafif, orta derece semptomu olan cerrahiye uygun olmayan veya tercih etmeyen kişilerde uygulanabilir.
İdrar kaçırmada kullanılabilen bir diğer yaklaşım nöromodülasyondur. Nöromodülasyon, santral, periferik veya otonomik sinir sisteminde nöron aktivitesinin elektriksel veya farmakolojik olarak değiştirilmesi esasına dayanır.
İdrar kaçırma ve pelvik taban rehabilitasyonu ile ilgili detaylı bilgi almak için bizimle iletişime geçebilirsiniz.